Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2016
Μήδεια - Φόνισσα - Έγκλημα και τιμωρία
Προτείνω όποια/όποιος θέλει και μπορεί να ασχοληθεί λίγο και με τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη που έχει πολλά κοινά στοιχεία με τη Μήδεια.
(Όπως και το "Έγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογιέφσκι)
Μια γεύση απ' τη Φόνισσα θα πάρετε από το απόσπασμα: ΕΔΩ
Αν έχετε τη διάθεση, διαβάστε όλη τη νουβέλα: ΕΔΩ
Μπορείτε βέβαια και να δείτε τα βίντεο:
(Όπως και το "Έγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογιέφσκι)
Μια γεύση απ' τη Φόνισσα θα πάρετε από το απόσπασμα: ΕΔΩ
Αν έχετε τη διάθεση, διαβάστε όλη τη νουβέλα: ΕΔΩ
Μπορείτε βέβαια και να δείτε τα βίντεο:
"Έγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογιέβσκι, υπόθεση:
Ο Ρασκόλνικωφ, φοιτητής της Νομικής στην Πετρούπολη διαπράττει ένα διπλό φόνο μιας γριάς τοκογλύφου και της αφελούς αδελφής της. Κίνητρο της δολοφονίας ήταν η ληστεία, αλλά, εσωτερικά, ο Ρασκόλνικωφ νιώθει μια βαθιά θέληση να ξεπεράσει τον εαυτό του και να υπερβεί τα όρια που του προβάλει η κοινωνία, με σκοπό να την αλλάξει. Μετά την δολοφονία, ο Ρασκόλνικωφ αρχίζει και κατακλύεται από αντιφατικά αισθήματα, τύψεις και παράνοιας, που εντείνονται όταν στην ζωή του μπαίνουν αρχικά ο Ραζουμίχιν, συμφοιτητής του που ανησυχεί για την υγεία του και του συμπαραστέκεται, η αδελφή του, Ντουνιά, και η μητέρα του, που έρχονται από το χωριό τους για τον γάμο της πρώτης. Ο Ρασκόλνικωφ διώχνει τον γαμπρό διαλύοντας τον αρραβώνα. Παράλληλα, αναπτύσσει σχέσεις με μία ορφανή νεαρή πόρνη, την Σόνια, που εργάζεται για να θρέψει τα μικρότερα αδέλφια της και την φυματική Κατερίνα Ιβάνοβνα, την μητριά της. Καταδιώκεται από τον δαιμόνιο Πορφύρη Πετρόβιτς, ο οποίος ξέρει από την αρχή πως είναι ο ένοχος, και σπρώχνει τον Ρασκόλνικωφ να κάνει τρομερά λάθη. Εμφανίζεται ο Σβιντριγκάιλωφ, χήρος κτηματίας από το χωριό του Ρασκόλνικωφ, ο οποίος είχε κάνει ανήθικες προτάσεις στην αδελφή του, και τώρα, γνωρίζοντας πως ο Ρασκόλνικωφ είναι δολοφόνος, τον εκβιάζει. Ο Ρασκόλνικωφ αρνείται να του δώσει την αδερφή του και ο Σβιντριγκάιλωφ κάνει απόπειρα βιασμού προς εκείνη. Όταν όμως διαπιστώνει την φρίκη με την οποία τον αντιμετωπίζει, αυτοκτονεί. Ο Πορφύρης λέει στον Ρασκόλνικωφ να παραδοθεί για να μειώσει την ποινή του. Ο Ρασκόλνικωφ συναντά την Σόνια και της ομολογεί τα εγκλήματά του. Τότε εκείνη τον παροτρύνει με τη σειρά της να παραδοθεί. Τελικά, λυγίζει και παραδίδεται στην αστυνομία, όπου καταλήγει στην Σιβηρία. Ο Ρασκόλνικωφ, ωστόσο, μετανιώνει για το έγκλημα και συνειδητοποιεί τον έρωτα του για τη Σόνια, που τον ακολουθεί ως τη Σιβηρία. Και οι δύο ενωμένοι περιμένουν να τελειώσουν τα επτά χρόνια φυλακής για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή.
ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ (είναι πολλά... ό,τι μπορείτε διαβάστε)
1.Φόνισσα και Μήδεια. Ο τραγικός ορίζοντας του Παπαδιαμάντη (σύντομο): ΕΔΩ
2.Μήδεια και Φόνισσα:μια παράλληλη ανάγνωση (πιο μεγάλο κείμενο): ΕΔΩ
3.Η Φόνισσα και το κακό: ΕΔΩ
4.Ο φόνος ως αποστολή: μια κοινωνιολογική και ψυχαναλυτική προσέγγιση του
εγκλήματος στην «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και στο «Έγκλημα
και Τιμωρία» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι: ΕΔΩ
5."ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ" ΚΑΙ "ΦΟΝΙΣΣΑ"(στη σελ. 22): ΕΔΩ
6. Το πρόβλημα του κακού στο έργο του Παπαδιαμάντη: ΕΔΩ
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ "ΦΟΝΙΣΣΕΣ"
Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2016
Το "κακό" στη Μήδεια του Ευριπίδη
Ξεκινήστε με μια μικρή εισαγωγή στο έργο από τη Βικιπαιδεία: ΕΔΩ
Έπειτα, μπορείτε να διαβάσετε όλη την τραγωδία μεταφρασμένη: ΕΔΩ
ή να δείτε την παράσταση με την Κ. Καραμπέτη:
ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ
1. από το υλικό του Διαγωνισμού, η εισαγωγή του Page: ΕΔΩ
2. σκιαγράφηση του χαρακτήρα της: ΕΔΩ
3. ψυχολογικές( λίγο δύσκολες):
Το "κακό" γενικά
Ερωτήματα που καλό είναι να σκεφτούμε:
Αλήθεια τι είναι το κακό;
Πώς το αναγνωρίζουμε;
Από μια φράση,μια πράξη, μια συνήθεια..;
Οτιδήποτε δεν μας αρέσει μπορεί να θεωρηθεί κακό; Κι οι προκαταλήψεις μας τι ρόλο παίζουν;
Πώς το αντιμετωπίζουμε;
Με κατανόηση; Με σκληρότητα; Με εκδικητικότητα; Με δικαιοσύνη;
Υπήρχε πάντα;
Ειδικά σήμερα ποιες μορφές μπορεί να έχει;
Πχ η οικονομική κρίση μπορεί να θεωρηθεί ως μια όψη του "κακού"..;
Η βία με κάθε μορφή..; Η κλωνοποίηση..; Η προπαγάνδα των ΜΜΕ..;
Ποια σχέση έχουν κακό- καλό;
Συγκρούονται; Συνυπάρχουν;
Πώς δημιουργείται το κακό;
Από τη φύση ή/και από τον πολιτισμό/κοινωνία;
Πχ γεννιόμαστε "καλοί" ή "κακοί";
Ή μήπως γεννιόμαστε και καλοί και κακοί και κάποιες φορές υπερισχύει το ένα..;;
Μήπως οι κοινωνικές συνθήκες μάς κάνουν καλούς ή κακούς;
ΑΠΟΨΕΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ (αρχαίων και νεώτερων)
Αρχαίοι φιλόσοφοι:
"Οι 7 γκάφες" κατά τον Μ. Γκάντι: ΕΔΩ
"Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας" : ΕΔΩ
Διαβάστε και ένα ποίημα της Ελένης Βακαλό:
Πώς έγινε ένας κακός άνθρωπος
Θα σας πω πώς έγινε
Έτσι είναι η σειρά
Ένας μικρός καλός άνθρωπος αντάμωσε στο
δρόμο του έναν χτυπημένο
Τόσο δα μακριά από κείνον ήτανε πεσμένος και λυπήθηκε
Τόσο πολύ λυπήθηκε
που ύστερα φοβήθηκε
Πριν κοντά του vα πλησιάσει για να σκύψει να
τον πιάσει, σκέφτηκε καλύτερα
Τι τα θες τι τα γυρεύεις
Κάποιος άλλος θα βρεθεί από τόσους εδώ γύρω,
να ψυχοπονέσει τον καημένο
Και καλύτερα να πούμε
Ούτε πως τον έχω δει
Και επειδή φοβήθηκε
Έτσι συλλογίστηκε
Τάχα δεν θα είναι φταίχτης, ποιον χτυπούν χωρίς να φταίξει;
Και καλά του κάνουνε αφού ήθελε vα παίξει με τους άρχοντες
Άρχισε λοιπόν και κείνος
Από πάνω να χτυπά
Αρχή του παραμυθιού καλημέρα σας.
Μια άποψη για το νόημα του κειμένου: ΕΔΩ
Εσείς μπορείτε να έχετε τη δική σας άποψη...!!
Αλήθεια τι είναι το κακό;
Πώς το αναγνωρίζουμε;
Από μια φράση,μια πράξη, μια συνήθεια..;
Οτιδήποτε δεν μας αρέσει μπορεί να θεωρηθεί κακό; Κι οι προκαταλήψεις μας τι ρόλο παίζουν;
Πώς το αντιμετωπίζουμε;
Με κατανόηση; Με σκληρότητα; Με εκδικητικότητα; Με δικαιοσύνη;
Υπήρχε πάντα;
Ειδικά σήμερα ποιες μορφές μπορεί να έχει;
Πχ η οικονομική κρίση μπορεί να θεωρηθεί ως μια όψη του "κακού"..;
Η βία με κάθε μορφή..; Η κλωνοποίηση..; Η προπαγάνδα των ΜΜΕ..;
Ποια σχέση έχουν κακό- καλό;
Συγκρούονται; Συνυπάρχουν;
Πώς δημιουργείται το κακό;
Από τη φύση ή/και από τον πολιτισμό/κοινωνία;
Πχ γεννιόμαστε "καλοί" ή "κακοί";
Ή μήπως γεννιόμαστε και καλοί και κακοί και κάποιες φορές υπερισχύει το ένα..;;
Μήπως οι κοινωνικές συνθήκες μάς κάνουν καλούς ή κακούς;
ΑΠΟΨΕΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ (αρχαίων και νεώτερων)
Αρχαίοι φιλόσοφοι:
O Σωκράτης έλεγε "οὐδεὶς ἑκὼν κακός" με την έννοια ότι κανένας άνθρωπος δεν πράττει το κακό με τη θέλησή του. Αν, κατά τον Σωκράτη, πράττουμε το κακό, είναι διότι εκείνη τη στιγμή πιστεύουμε πως κάνουμε κάτι το αγαθό. Πώς λοιπόν κάποιος μπορεί να σταματήσει να πράττει το κακό; Τι είναι αυτό που θα τον οδηγήσει στην επιλογή του καλού; Ο Σωκράτης υποστήριζε ότι μόνο με τη γνώση του πραγματικά καλού και του πραγματικά κακού (άποψη που συνδέεται με την ιδέα της ύπαρξης μιας αντικειμενικής αλήθειας) μπορεί να αποφεύγει κανείς το κακό, αναγνωρίζοντας τη γνώση αυτή ως αρετή. Βέβαια στον ισχυρισμό αυτό του Σωκράτη μπορούμε να αντιπαραθέσουμε παραδείγματα ανθρώπων που ενώ γνώριζαν πως αυτό που έπρατταν ήταν κακό, το έπρατταν. Μήπως είναι αναγκαία εκτός από την γνώση και η βούληση;( την οποία θα τονίσουν νεώτεροι φιλόσοφοι όπως ο Καντ)
Η στωική φιλοσοφία, που έχει ως ύψιστο αξίωμα το να δρα και να συμπεριφέρεται κανείς σύμφωνα με τη φύση, υποστηρίζει ότι το κακό προκύπτει όταν πράττει κανείς αντίθετα προς τη φύση.
Άλλοι φιλόσοφοι όπως ο Πλωτίνος, που επηρεάστηκε από τον Πλάτωνα, πιστεύουν ότι πηγή του κακού είναι η ύλη, ο κόσμος των αισθήσεων.
Τη θεωρία αυτή απορρίπτει ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης που παρατήρησε: "πώς μπορεί η ύλη να γεννά και να τρέφει τη φύση αν υποτεθεί ότι είναι κακή; Διότι το κακό δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτα." Στην ερώτηση "πού υπάρχει το κακό;" ο Διονύσιος απαντά: "πουθενά", γιατί το κακό δεν έχει αυτόνομη ύπαρξη, παρά υφίσταται συμπτωματικά, παρασιτικά, ως αδυναμία, ασθένεια, έλλειψη του αγαθού.
Νεώτεροι/σύγχρονοι φιλόσοφοι:
Ο Χομπς θεώρησε ως κακό ό,τι δυσαρεστεί κάποιον, ενώ ο Σπινόζα αμφισβήτησε την ύπαρξη του κακού ως αυτόνομης ύπαρξης και το συνέδεσε με κάθε είδους δυστυχία και δυσαρέσκεια. Ο Καντ αντιστρέφοντας την άποψη του Σπινόζα ισχυρίστηκε πως αν κάτι μάς προκαλεί δυσαρέσκεια είναι επειδή είναι κακό. Το κακό για τον Καντ σχετίζεται με τον πεπερασμένο χαρακτήρα της ανθρώπινης φύσης. Όμως είναι αναγκαίο, γιατί χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε ηθική ευθύνη: ο άνθρωπος διαθέτει ελεύθερη βούληση να επιλέξει μεταξύ καλού-κακού.
Για τον Χέγκελ το κακό υπάρχει ως στιγμή μέσα στη διαλεκτική πορεία του πνεύματος προς την ολοκλήρωσή του.Ο Σοπενχάουερ θεωρεί ότι η ζωή ως προς τη φύση της είναι κάτι κακό, γι' αυτό η αναχώρηση του ανθρώπου απ' τη ζωή είναι επιθυμητή.
Ο Νίτσε θεωρεί το κακό σχετικό. Μιλώντας για δύο τύπους ηθικής, την ηθική του "κυρίου" (ο τύπος ανθρώπου που επιβάλλεται με τη δύναμή του) και την ηθική του "δούλου" (που φοβάται και αυτοπεριορίζεται), θεωρεί πως ανάλογα δημιουργούνται και διαφορετικές απόψεις για το κακό: άλλο είναι το κακό για τον "΄κύριο"κι άλλο για τον "δούλο".
Ο Σαρτρ με τη σειρά του αμφισβητεί την ύπαρξη του κακού ως αυτόνομης ύπαρξης πέρα από τον άνθρωπο και τις επιλογές του. Τονίζει την απόλυτη ελευθερία του κάθε ανθρώπου να αποφασίσει τι είναι καλό ή κακό, ανάλογα με τις προσωπικές του ηθικές αξίες.
(Πηγές: Βικιπαιδεία, Λεξικό φιλοσοφικών όρων Θ. Πελεγρίνη)
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ:
7 θανάσιμα αμαρτήματα, κλασικά και σύγχρονα: διαβάστε ΕΔΩΗ στωική φιλοσοφία, που έχει ως ύψιστο αξίωμα το να δρα και να συμπεριφέρεται κανείς σύμφωνα με τη φύση, υποστηρίζει ότι το κακό προκύπτει όταν πράττει κανείς αντίθετα προς τη φύση.
Άλλοι φιλόσοφοι όπως ο Πλωτίνος, που επηρεάστηκε από τον Πλάτωνα, πιστεύουν ότι πηγή του κακού είναι η ύλη, ο κόσμος των αισθήσεων.
Τη θεωρία αυτή απορρίπτει ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης που παρατήρησε: "πώς μπορεί η ύλη να γεννά και να τρέφει τη φύση αν υποτεθεί ότι είναι κακή; Διότι το κακό δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτα." Στην ερώτηση "πού υπάρχει το κακό;" ο Διονύσιος απαντά: "πουθενά", γιατί το κακό δεν έχει αυτόνομη ύπαρξη, παρά υφίσταται συμπτωματικά, παρασιτικά, ως αδυναμία, ασθένεια, έλλειψη του αγαθού.
Νεώτεροι/σύγχρονοι φιλόσοφοι:
Ο Χομπς θεώρησε ως κακό ό,τι δυσαρεστεί κάποιον, ενώ ο Σπινόζα αμφισβήτησε την ύπαρξη του κακού ως αυτόνομης ύπαρξης και το συνέδεσε με κάθε είδους δυστυχία και δυσαρέσκεια. Ο Καντ αντιστρέφοντας την άποψη του Σπινόζα ισχυρίστηκε πως αν κάτι μάς προκαλεί δυσαρέσκεια είναι επειδή είναι κακό. Το κακό για τον Καντ σχετίζεται με τον πεπερασμένο χαρακτήρα της ανθρώπινης φύσης. Όμως είναι αναγκαίο, γιατί χωρίς αυτό δεν θα υπήρχε ηθική ευθύνη: ο άνθρωπος διαθέτει ελεύθερη βούληση να επιλέξει μεταξύ καλού-κακού.
Για τον Χέγκελ το κακό υπάρχει ως στιγμή μέσα στη διαλεκτική πορεία του πνεύματος προς την ολοκλήρωσή του.Ο Σοπενχάουερ θεωρεί ότι η ζωή ως προς τη φύση της είναι κάτι κακό, γι' αυτό η αναχώρηση του ανθρώπου απ' τη ζωή είναι επιθυμητή.
Ο Νίτσε θεωρεί το κακό σχετικό. Μιλώντας για δύο τύπους ηθικής, την ηθική του "κυρίου" (ο τύπος ανθρώπου που επιβάλλεται με τη δύναμή του) και την ηθική του "δούλου" (που φοβάται και αυτοπεριορίζεται), θεωρεί πως ανάλογα δημιουργούνται και διαφορετικές απόψεις για το κακό: άλλο είναι το κακό για τον "΄κύριο"κι άλλο για τον "δούλο".
Ο Σαρτρ με τη σειρά του αμφισβητεί την ύπαρξη του κακού ως αυτόνομης ύπαρξης πέρα από τον άνθρωπο και τις επιλογές του. Τονίζει την απόλυτη ελευθερία του κάθε ανθρώπου να αποφασίσει τι είναι καλό ή κακό, ανάλογα με τις προσωπικές του ηθικές αξίες.
(Πηγές: Βικιπαιδεία, Λεξικό φιλοσοφικών όρων Θ. Πελεγρίνη)
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ:
"Οι 7 γκάφες" κατά τον Μ. Γκάντι: ΕΔΩ
"Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας" : ΕΔΩ
Διαβάστε και ένα ποίημα της Ελένης Βακαλό:
Πώς έγινε ένας κακός άνθρωπος
Θα σας πω πώς έγινε
Έτσι είναι η σειρά
Ένας μικρός καλός άνθρωπος αντάμωσε στο
δρόμο του έναν χτυπημένο
Τόσο δα μακριά από κείνον ήτανε πεσμένος και λυπήθηκε
Τόσο πολύ λυπήθηκε
που ύστερα φοβήθηκε
Πριν κοντά του vα πλησιάσει για να σκύψει να
τον πιάσει, σκέφτηκε καλύτερα
Τι τα θες τι τα γυρεύεις
Κάποιος άλλος θα βρεθεί από τόσους εδώ γύρω,
να ψυχοπονέσει τον καημένο
Και καλύτερα να πούμε
Ούτε πως τον έχω δει
Και επειδή φοβήθηκε
Έτσι συλλογίστηκε
Τάχα δεν θα είναι φταίχτης, ποιον χτυπούν χωρίς να φταίξει;
Και καλά του κάνουνε αφού ήθελε vα παίξει με τους άρχοντες
Άρχισε λοιπόν και κείνος
Από πάνω να χτυπά
Αρχή του παραμυθιού καλημέρα σας.
Μια άποψη για το νόημα του κειμένου: ΕΔΩ
Εσείς μπορείτε να έχετε τη δική σας άποψη...!!
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)